Basın ve TRT Çalışanları Fiili Hizmet Zamları Nedir? / Vedat İlki

12/12/2011 Tarihinde gazetecilerin yıpranma hakkı verilmeli diyerek yetkilileri uyarmıştık.Gazetecilerin yıpranmalı meslek sayılmasında çorba da tuzumuz olmuştur.

http://www.alitezel.com.tr/index.php?sid=yazi&id=5043 linki tıkladığınızda detay yazımıza ulaşma imkanınız olacaktır.

2013 YILI ŞUBAT AYI TEKRAR YIPRANMA GERİ GELDİ

5510 sayılı Kanunun 40. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan tablonun 16 ve 17. sıralarına eklenen basın ve gazetecilik mesleğinde fiilen çalışanlar ile Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunda haber hizmetinde fiilen çalışanlardan Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle çalışan sigortalılar 2013 yılı Şubat ayı başından itibaren fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacaklardır.

EMEKLİLİK HİZMETLERİNDE NASIL DİKKATE ALINIR?

Kanunun 40. maddesine göre hesaplanan fiili hizmet süresi zamları sigortalılar için beş yılı geçmemek üzere prim ödeme gün sayılarına ilave edilecektir. Belirtilen işlerde en az 3600 gün çalışmak kaydıyla emeklilik yaş hadlerinden yapılacak indirimin tespitinde de sigortalıların prim ödeme gün sayılarına ilave edilen sürelerin yarısı esas alınacaktır. Dolayısıyla yaş hadlerinden yapılacak indirim süresi; prim ödeme gün sayısına beş yıl ilave edilenler için de 2,5 yılı geçemeyecektir.

ÖRNEK

Özel sektör basın işyerinde 1.10.2008-31.12.2016 tarihleri arasında toplam 2950 gün hizmeti bulunan sigortalının prim ödeme gün sayısına ilavede, bu işyerinde herhangi bir süre çalışma şartı aranmadığından güne yapılacak ilave; 2950 x 90 / 360 = 737,5 =) 738 gündür. Sigortalının emeklilik yaş haddinden indirim yapılması için en az 3600 gün fiili hizmet süresi zammına tabi çalışması gerekmektedir. Sigortalı 2950 gün çalıştığından emeklilik yaş haddinden indirim yapılmayacaktır.

ÖRNEK

Sigortalının 5510 sayılı Kanunun 40. maddesi kapsamında basın işyerindeki hizmet süresi 4500 gündür. Sigortalının emeklilik işleminde dikkate alınacak fiili hizmet süresi zammı; 4500 x 90 /360 = 1125 gün =) 3 yıl 1 ay 15 gündür. Sigortalının prim ödeme gün sayısına ilave edilecek süre 1125 gün olup, emeklilik yaş hadlerinden indirilecek süre ise prim ödeme gün sayısına ilave edilen süresinin yarısı olacaktır. Buna göre yaştan yapılacak indirim, 1125/2= 562,5 = 563 = 1 yıl 6 ay 23 gündür. 

SSK/EK-5 İŞLEM NASIL YAPILIYOR?

1.10.2008 tarihi itibariyle 3600 günün altındaki mülga ek 5. madde kapsamında geçen itibari hizmet süreleri aylığa hak kazanma koşullarının tespit edildiği 8.9.1999 ve 23.5.2002 tarihlerde dahil olmak üzere sigortalılık süresine ilave edilecek ve yaş hadlerinden indirilecektir.

2008 yılı Ekim ayı başına kadar 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesine tabi geçen itibari hizmet süreleri tabi olduğu kanun hükümlerine göre değerlendirilecek ancak, 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesinde sayılan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp 5510 sayılı Kanunun 40. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan tabloda sayılmayan işlerde 2008 yılı Ekim ayı başından önce geçen çalışma sürelerinin değerlendirilmesinde 3600 gün prim ödeme şartı aranmayacaktır.

ÖRNEK

2008/Ekim ayından önce gazetecilik basım işyerinde 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamında 1600 gün çalışması bulunan sigortalının, bu kapsamda çalışmaları tahsis talebinde bulunduğu 31.12.2013 tarihine kadar devam etmiştir. Sigortalının 8.9.1999 ve 23.5.2002 tarihlerine kadar olan itibari hizmet sürelerinin dörtte biri, bu tarihler itibariyle bulunan sigortalılık süresine ilave edilerek emeklilik şartları tespit edilecek, 1600 günlük çalışma karşılığı bulunan (1600 x 0,25 = 400 gün) 1 yıl 1 ay 10 günlük süre de
tahsis talep tarihindeki sigortalılık süresine ilave edilecek ve emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir.

ESKİ SSK GÖRE HİZMET VAR 5510 SS VE GSSK GÖRE NASIL İŞLEM YAPILACAK?

2008 yılı Ekim ayı başından önce itibari hizmete tabi bu tarihten sonra fiili hizmet zammı kapsamında çalışması bulunan sigortalıların toplam itibari/fiili hizmet sürelerinin 3600 günün altında olması halinde;

Ø  2008 yılı Ekim ayı başına kadar 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamında geçen itibari hizmet süreleri, sigortalılık süresine eklenecek ve yaş hadlerinden indirilecektir.

Ø  Bunların 2008 yılı Ekim ayı başından sonra geçen fiili hizmet süreleri sadece prim gün sayılarına ilave edilecek ancak, emeklilik yaş hadlerinden indirim yapılmayacaktır.

Örnek:

Cinsiyeti : Erkek sigortalı

İşin niteliği : Basın kartına sahip gazeteci

Doğum tarihi : 1.3.1972

Sigortalılık başlangıcı : 1.3.1989

Tahsis talep tarihi : 30.5.2018

Sigortalı basın kartına sahip olup basın müşavirliğinde çalışmaktadır. Sigortalı 2008/Ekim ila 1.2.2013 süresi hizmetlerine ilişkin prim farkını ödememiştir. 1.2.2013 tarihinden itibaren zorunlu olarak fiili hizmet süresi zammına tabi çalışmaktadır. Hizmet süreleri aşağıda gösterilmiştir.

 

a.)23/05/2002 tarihine kadar 800 gün

b.)Ekim başına kadar 1800 gün yıpranmalı çalışma var.

Öncelikle sigortalının işe giriş tarihine göre 25 yıl 51 yaş 5450 günle emekli olacaktır.

a.)23/05/2002 tarihine kadar 800 gün yıpranma karşılığı:800/4=200=6ay+20 gün

23/05/2002 göre hizmet süresi belirlenir.Bu sigortalımız için sigortalılık süresi 23/05/2002-01/03/1989+6ay+20 gün ilave edilerek..25 yıl 51 yaş 5450 gün değişmeyecektir.

b.)Eylül sonunda 1800 gün toplamda basın yıpranması var ise,1800/4=450 gün=1 yıl+3ay bu süre sigortalılık süresine ilave olacak ve emeklilik yaş haddinden düşülecektir.

Sigortalının toplam prim ödeme günü:5.100 gündür.

c.)1.02.2013 sonra Basında 1500 günü var.1500/4=375 gün=1 yıl +15 gün prim güne ilave olacaktır.

5100+375=5475 gün olacaktır.

Yaştan düşülmesi gereken 375/2=188 gün=6ay+8 gün.

Sigortalının gerek 2008/Ekim öncesi itibari hizmet süreleri gerekse 2008/Ekim sonrası fiili hizmet süresi zamlarının toplamı 3600 günün altındadır. Bu durumda, itibari hizmet süreleri 3600 gün koşulu aranmadan aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde dikkate alınacaktır.

Yaştan yapılacak indirimler

Kanunun 40. maddesine göre yaştan indirim yapılabilmesi için sigortalının bu işlerde en az 3600 gün çalışması gerekmektedir. 3600 günün değerlendirilmesinde, sigortalının bu işlerde 2008/Ekim ayı başından önce 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamında geçirdiği süreler de dikkate alınacaktır. Sigortalının toplam itibari/fiili hizmet sürelerinin 3600 günün altında olması nedeniyle sadece 2008/Ekim ayı başından önce itibari hizmet süreleri emeklilik yaş hadlerinden indirilecek, 2008/Ekim ayı başından sonra fiili hizmet süresi zamlarının yarısı, 3600 gün koşulunun yerine gelmemesi nedeniyle yaş hadlerinden indirilmeyecektir.

506/Ek 5. madde kapsamındaki itibari hizmet süresi =) 1 yıl 3 ay

Toplam olarak yaştan yapılacak indirim

30	5	2018		30	11	50
- 1	3	1972		-	3	1
29	2	46	(Yaşı)	30	8	49	(Emekli olması için gereken yaş)

Sigortalı aylık bağlanması için aranan yaş koşulunu yerine getirmemiştir.

 

3600 GÜN BELİRLEYİCİ ESAS OLACAKTIR

Sigortalıların 2008 yılı Ekim ayı başından önce ve sonra geçen toplam itibari/fiili hizmet sürelerinin en az 3600 gün olması halinde, 2008 yılı Ekim ayı başından önce506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamında geçen itibari hizmet süreleri sigortalılık süresine eklenecek ve 5 yılı geçmemek üzere emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir. 2008 yılı Ekim ayı başından sonra fiili hizmet süresi kapsamında geçen süreler ise beş yılı geçmemek üzere toplam prim ödeme gün sayına ilave edilecek ve yaştan yapılacak indirim süresi de ilave edilen sürenin yarısı olan 2,5 yılı geçemeyecektir

 

ÖRNEK

Yukarıda örnekteki sigortalının 5510 sayılı Kanunun geçici 48. maddesinden yararlanarak 1.10.2008–1.2.2013 süresinin prim farkını ödeyerek 1100 gün daha hizmet kazandığı varsayılırsa;

8.9.1999 tarihi itibariyle : 600 gün

23.5.2002 tarihi itibariyle : 800 gün

1.10.2008 tarihi itibariyle : 1800 gün

1.10.2008 öncesi itibari hizmet süresine tabi hizmetler

8.9.1999 tarihi itibariyle : 600 x 0,25 =150 =) 5 ay

23.5.2002 tarihi itibariyle : 800 x 0,25 = 200 =) 6 ay 20 gün

1.10.2008 tarihi itibariyle : 1800 x 0,25 = 450 =) 1 yıl 3 ay =) Sigortalılık süresine eklenecek ve emeklilik yaş haddinden indirilecek süre

1.2.2013 sonrası FHSZ tabi çalışma: 1500 + 1100 = 2600 gün2600 x 90/360 = 650 gün =)1 yıl 9 ay 20 gün =) Prim ödeme gün sayısına eklenecek ve yarısı emeklilik yaş hadlerinden indirilecek süre

Toplam prim ödeme gün sayısı: 5100

Sigortalının 2008/Ekim öncesi itibari hizmet süreleri ile 2008/Ekim sonrası fiili hizmet süresi zamlarının toplamı 3600 günün üstündedir.

Sigortalının aylığa hak kazanma koşulları:

Sigortalının aylığa hak kazanma koşullarının belirlendiği 8.9.1999 ve 23.5.2002 tarihlerinde mevcut itibari hizmet süreleri, bu tarih itibariyle tespit edilecek sigortalılık sürelerine ilave edilecektir.

8	9	1999		23	5	2002
- 1	3	1989		- 1	3	1989
7	6	10		22	2	13
	5			20	6
7	11	10		12	9	13

Sigortalının belirlenen emeklilik şartları;

25 yıl + 51 yaş + 5450 gün

Sigortalının;

2008/Ekim öncesi itibari hizmet süresi kapsamındaki çalışmaları nedeniyle sigortalılık süresine ilave edilecek süre: 1 yıl 3 ay

18 yaşın doldurulduğu tarih

1	3	1972
+		18
1	3	1990

 

30	5	2018
- 1	3	1990
29	2	28
+	3	1
29	5	29	yıllık sigortalılık süresi (emeklilik için aranan sigortalılık süresi koşulu oluşmuştur.)

Kanunun yürürlük tarihinden sonra geçen çalışmaları nedeniyle prim ödeme gün sayısına ilave edilecek süre

1 yıl 9 ay 20 gün =) 650 gün

5100 + 650 = 5750 gün (emeklilik için aranan gün koşulu oluşmuştur.)

Yaştan yapılacak indirimler

Kanunun 40. maddesine göre yaştan indirim yapılabilmesi için sigortalının bu işlerde 2008/Ekim öncesinde 506 sayılı Kanunun mülga ek 5. maddesi kapsamında geçirdiği süreler de dikkate alınacaktır. Sigortalının toplam itibari/fiili hizmet sürelerinin 3600 günün üstünde olması nedeniyle 2008/Ekim öncesi itibari hizmet süreleri ile 2008/Ekim sonrası prim ödeme gün sayısına eklenen sürenin yarısı emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir.

506/Ek 5 inci madde kapsamındaki itibari hizmet süresi =) 1 yıl 3 ay

5510/40. madde kapsamındaki fiili hizmet süresi zammı 1 yıl 9 ay 20 gün =) 650/2 = 325 gün =) 10 ay 25 gün

Toplam olarak yaştan yapılacak indirim

	3	1	İtibari hizmet süresi
+ 25	10		Fiili hizmet süresi zammı
25	1	2

30	5	2018		30	11	50
- 1	3	1972		- 25	1	2
29	2	46	(Yaşı)	5	10	48	(Emekli olması için gereken yaş)

Sigortalı aylık bağlanması için aranan yaş koşulunu yerine getirmemiştir.

 

EMEKLİ AYLIĞI BAĞLANMASINDA FİİLİ HİZMET ZAMMI ABO ARTIRIR

2008/Ekim sonrası malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarının hesaplanmasında Aylık= Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı formülü kullanılmaktadır. Ortalama aylık kazancın hesaplanmasına esas günlük kazanç; sigortalının 2008/Ekim sonrası güncellenmiş prime esas kazanç toplamının yine 2008/Ekim sonrası toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi (Günlük Kazanç= Güncellenmiş Prime Esas Kazançlar Toplamı /2008/Ekim sonrası Gün Sayısı) suretiyle tespit edilmektedir. Ortalama günlük kazancın (OGK) hesabına ilişkin formülde yer alan toplam prim ödeme gün sayısına 5510 sayılı Kanunun 40. maddesi kapsamında verilen fiili hizmet süresi zamları dahil edilmeyecektir.

Fiili hizmet süresi zamları toplam prim ödeme gün sayılarına ilave edildiğinden, sigortalıların 2000 yılı öncesi, 2000-2008/Eylül ve 2008/Ekim sonrası hizmetleri için hesaplanan aylık bağlama oranlarını etkilemektedir. Ayrıca, kısmi aylıkların hesaplanmasında; 2000 yılı öncesi ve 2000-2008/Eylül dönemi toplam prim ödeme gün sayılarına, 2008/Ekim sonrası kısmi aylığın hesaplanmasında ise hem 2008/Ekim sonrası gün sayısına hem de toplam prim ödeme gün sayısına ilave edilecektir.

Örneğin; sigortalının 1.1.1985-31.12.2012 süresinde 9200 prim ödeme gün sayısı bulunmakta olup, 2000 öncesi gün sayısı 4850, 2000-2008/Eylül arası gün sayısı 3150, 2008/Ekim sonrası gün sayısı ise 1200 gündür. 1200 günün tamamı fiili hizmet süresine tabi olup, bu döneme ilişkin fiili hizmet süresi zammı 1200 x 90 /360 = 300 gündür. Sigortalının 2008/Ekim sonrası güncellenmiş kazançlar toplamı 95.000 TL’dir. Buna göre;

Sigortalının toplam prim ödeme gün sayısı: 9200 + 300 (FHSZ) = 9500

2000 öncesi gösterge rakamı: 15175

2000 öncesi aylık bağlama oranı: % 50 + 18 = % 68

2000 öncesi döneme ilişkin kısmi aylık: Eski Tam Aylık x 4850/9500

2000-2008/Eylül dönemi aylık bağlama oranı: % 66,5

2000-2008/Eylül dönemi kısmi aylık: Yeni Tam Aylık x 3150/9500

2008/Ekim Sonrası Günlük Kazanç: 95.000 / 1200 =79,17

Aylık Kazanç: 79,17 x 30 = 2.375,10

Aylık Bağlama Oranı: 9200 + 300 = 9500/360 = 26,38 x % 2 = % 52,78

Aylık: 2375,10 x % 52,78 = 1253,58

2008/Ekim Sonrası Kısmi Aylık = 1253,58 x 1500 (1200+300) /9500 = 197,93 TL şeklinde hesaplanacaktır.

(Kaynak: Ali Tezel | 19.04.2017)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.