2017 Yılının Vergi Yükü Kahramanları Asgari Ücretliler ve Engelliler Olacak / Şevket Tezel

Kanun gereği vergi dilimleri her yıl yeniden değerleme oranı kadar artıyor. Ancak Hükümet isterse bu oranı değiştirebiliyor. TÜİK verilerine göre, 2015'dan 2016'ya geçiş döneminde yeniden değerleme oranı yüzde 5,58 oldu. Dolayısıyla 2015 yılında 12 bin lira olan yüzde 15'lik vergi dilimi 2016 yılında 12 bin 600 TL'ye çıkmıştı. 2017 yılında da yüzde 3,17’lik bir artışla 12.600 TL’lik dilim 13.000 TL’ye çıkarıldı.

Vergi Dilimlerinde Yavaş Artış Sürüyor

Zaten vergi dilimlerinin verilen zam oranlarına göre daha az artıyor oluşu ücretlinin her yıl biraz daha fazla vergi vermesine neden oluyordu. En altta bulunan asgari ücretli bile son 3-4 yıldır yılın son ayında yüzde 20'lik vergi dilimine giriyordu.

Asgari ücret ve vergi dilimleri arasındaki ilişkiden kaynaklanan bu anomali durumu somut olarak görmek son yıllardaki rakamsal verilerin ışığında daha mümkün.

Zira bir sorunu anlamak için önce nereden kaynaklandığını görmek gerekiyor. Asgari ücretin SSK işçi payı ve işsizlik sigortası primi işçi payını dışladığımızda önemli kısmı gelir vergisi matrahını oluşturur.

 

Yıllar	Yıllar	Brüt Asgari Ücretin Yıllık Toplamı	Asgari ücretin yıllık gv matrahı	15%	20%	Asgari ücretin GV matrahının GV ilk dilimine oranı	Asgari ücretin yıllık tutarının %20 dilime taşan kısmı
1 Ocak 2005	2005	5.864	4.985	6.600	8.400	0,76	0
1 Ocak 2006	2006	6.372	5.416	7.000	11.000	0,77	0
1 Ocak 2007	2007	6.885	5.852	7.500	11.500	0,78	0
1 Temmuz 2007
1 Ocak 2008	2008	7.483	6.360	7.800	12.000	0,82	0
1 Temmuz 2008
1 Ocak 2009	2009	8.154	6.931	8.700	13.300	0,80	0
1 Temmuz 2009
1 Ocak 2010	2010	8.937	7.596	8.800	13.200	0,86	0
1 Temmuz 2010
1 Ocak 2011	2011	9.801	8.331	9.400	13.600	0,89	0
1 Temmuz 2011
1 Ocak 2012	2012	10.962	9.318	10.000	15.000	0,93	0
1 Temmuz 2012
1 Ocak 2013	2013	12.001	10.201	10.700	15.300	0,95	0
1 Temmuz 2013
1 Ocak 2014	2014	13.230	11.246	11.000	16.000	1,02	245,5
1 Temmuz 2014
1 Ocak 2015	2015	14.850	12.623	12.000	17.000	1,05	622,5
1 Temmuz 2015
1 Ocak 2016	2016	19.764	16.799	12.600	17.400	1,33	4.199
1 Ocak 2017	2017	21.330	18.131	13.000	17.000	1,64	5.131

 

Yukarıdaki tablodan görüleceği üzere asgari ücretin yüzde 20'lik gelir vergisi dilimine girme sorunu 2014 yılından bu yana ortaya çıkan bir sorundur. 2014-2015 yıllarında Aralık ayında yüzde 20'lik vergi dilimine girilmiş, nihayet 2016 yılındaki sıra dışı artış nedeniyle Ağustos değil Ekim ayında yüzde 20'lik vergi dilimine girmişti. Bu olumsuzluğa karşı Ekim ayında yapılan yasal düzenleme ile bekar asgari ücretlinin yüzde 20’lik dilime giren tutarı asgari geçim indirimine ilave edilerek çözülmüştü. Bu durumda çok çocuklu ve eşi çalışmayan işçilerin asgari geçim indirimi kayıp bekar işçi düzeyine kadar düşmüştü.  Ekim-Aralık 2016 ayları arasında asgari ücretliden yüzde 20 gelir vergisi tahsil edilmesi böylece önlenmişti.

2017 yılında da aynı olumsuz durum fazlasıyla yeniden oluştu. Eğer gelir vergisi dilimlerinin yüzde 15’lik kısmı asgari ücretlinin yıllık gelir vergisi matrahı kadar belirlenmiş olsaydı böyle bir olumsuzluk doğmayacaktı. Şimdi 2016 yılındaki gibi bir pansuman tedbirle yüzde 20’lik dilime giren tutar asgari geçim indirimine yedirilmezse asgari ücretli, 2017’de daha fazla vergi ödeyecek. Kadı ki şu an böyle bir düzenleme bulunmuyor.

 

Engelli Vergi İndiriminde de Kayıp Olacak

Aynı mantık engelli vergi indirim hakkında da geçerli bulunuyor.

Engelliler engel oranlarına göre ücret veya aylıklarının belli bir bölümünü gelir vergisinden istisna tutabiliyorlar.

ENGELLİLİK  İNDİRİMİ TUTARLARI (Gelir Vergisi Kanunu 31. Madde)
	2013		2014		2015		2016		2017
	Artış Oranı (%)	İstisna Tutarı (TL)	Artış Oranı (%)	İstisna Tutarı (TL)	Artış Oranı (%)	İstisna Tutarı (TL)	Artış Oranı (%)	İstisna Tutarı (TL)	Artış Oranı (%)	İstisna Tutarı (TL)
I. Derece Engelliler Asgari % 80	3,9	800	0	800	10	880	2,27	900	0	900
II. Derece Engelliler Asgari % 60	5,26	400	0	400	10	440	4,55	460	2,17	470
III. Derece Engelliler Asgari % 40	5,56	190	0	190	5,26	200	5	210	0	210

 

Memur maaş artışlarının enflasyon oranlarına göre yapıldığı düşünülürse tablo engellinin vergi indirim hakkının da diğer çalışanlar gibi giderek daha fazla vergiye tabi olarak verimsizleştiğini net bir biçimde ortaya koyuyor. Zira engellinin gelir vergisinden muaf tutulacak kısmında artış ücret artışlarına göre kısıtlı tutuluyor.

Örneğin 2013 yılı Ocak katsayısının 0,073737 ve 2017 yılı katsayısının da (Eğer Aralık 2016 ayı enflasyonu yüzde 1,91'den yüksek çıkmazsa) 0,096056 olacağına göre enflasyona göre yüzde 30,27'lik bir aylık artışı meydana geldiği, buna karşın 2012 yılında 800 olan 1.derece engelli indirim tutarının da 2016 yılı başında olduğu gibi 900 TL'de kalacağına bakılırsa yüzde 12,50'lik yani yarıdan bile az artış meydana geldiği görülüyor.

Yine örneğin 2016 yılında asgari ücret artışı yüzde 7,92 iken ve toplumun büyük kısmınca bu artış tatminkâr bulunmazken 1. ve 3.derece engellinin vergiden muaf tutarlarında artış hiç yapılmazken 2.derece engellinin vergiden muaf tutarı yüzde 2.17 oranında artırılmış bulunuyor.

İşte bu rakamlar engelliler de dahil olarak çalışanın 2017 yılında biraz daha fazla oranda gelir vergisi ödemek durumunda kalacağını net bir biçimde gösteriyor.

(Kaynak: Ali Tezel | 30.12.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.