Kazım YILMAZ - Mükellefin hangi dediği doğru?

Ülkemizde anketlere verilen yanıtlardan hep kuşku duymuşumdur. İnsanlar anketlerde bile oldukları gibi değil, mükemmel görünmek isterler. Oysa o anket değerlendirilirken onların kimlikleri bilinmez. Yalanlar boşunadır. Bu arada araştırmalar yanlış sonuç verir.
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) bir mükellef eğilimleri anketi yayımladı. Anketteki bazı sorulara verilen yanıtları size sunmak istiyorum. Her 100 mükelleften 78.2'si vergilendirme ile ilgili bilgilerin cep telefonuna mesajla gönderilmesini istiyor. Yani böyle olursa daha iyi mükellef olacaklar. 'GİB'nin sağladığı bilgilerin ihtiyaçları karşılamadığını' söyleyenlerin oranı yüzde 16, 'kısmen karşılıyor' diyenler yüzde 72.7, 'karşılamıyor' diyenler yüzde 11.
Her 100 mükelleften 65.6'sı vergilerin nerelere harcandığının takip edilemediğini, 11.5'i de edildiğini düşünüyor. Hükümetin vergileri harcadığı yerlere ilişkin politikaların vergi verme davranışını etkilediğini düşünenlerin oranı 64.1, 'olabilir de olmayabilir de' diyenler yüzde 22.3.

Tutarsız açıklamalar
Vergi mevzuatının yeterince anlaşılır olmadığını düşünenlerin oranı yüzde 68.1. Vergi kaçıranların yakalanmaları durumunda ceza alma olasılığı düşük olduğunu düşünenler 52.5. Cezaların caydırıcı olmadığını düşünenler 65.6.
Mükelleflerin yüzde 69.4'ü bir tanıdığı vergi kaçırırsa onu uyaracağını söylüyor. Yüzde 46.7'si de tanıdıklarının vergi kaçırıp yakalanmamasının kendisini teşvik edeceğini söylüyor. Tanıdığı vergi kaçıran onu uyarıyor, yakalanmazsa kendisi de vergi kaçırıyor. Demek ki kendisi vergi ödemek istediği için değil, cezadan korktuğu için vergi ödüyor. Bu çok da iyi bir ahlaki değer değil.
Vergi kaçırıldığına tanık olanların yüzde 64.8'i vergi kaçırıldığına tanık olursa onu ihbar edeceğini söylüyor. Bir kere Maliye'ye bu kadar ihbar yok. İkinci olarak mükellefler belgesiz alım satımları kendi aralarında yapıyorlar ve birbirlerini ihbar etmiyorlar. Yine fiş fatura, KDV pazarlığı yapıldığına tanık olanların hiç biri bunu ihbar etmiyor. Bu noktada anketin güvenilirliği kuşku yaratıyor.

(Kaynak: Takvim Gazetesi | 27.12.2007)