Kazım YILMAZ - En eski vergimiz

Osmanlı'da ilk vergi ne zaman konulmuştur biliyor musunuz? Peki ilk verginin ne vergisi olduğunu tahmin edebilir misiniz? Osmanlı'nın ilk vergisi Osman Bey zamanında konulmuştur. Osman Bey'in sözü bir bakıma ferman yani yasa niteliğinde olduğu için Osman Bey'in vergi alınmasına ilişkin sözü de ilk vergi yasası olarak kabul edilebilir.
Vergi yerleşik toplumun gereğidir. Osmanlılar kuruluş aşamasında göçebe yaşamaktaydılar. Vergiye gereksinimleri yoktu. Vergi ile tanışmaları da yerleşik yaşamla tanışmalarıyla oldu.
Bursa Yenişehir'de bir alışveriş yerinde dolaşırken yanına Germiyan İli'nden gelen bir tüccar Osman Bey'e "Buranın bacını bana sat" der. Osman Bey, 'bac'ın ne olduğunu bilmez. Sorar, "Bac nedir bre kişi?" Adam devletten alacağı ayrıcalıkla zengin olma niyetinde liberal bir tüccardır. "Pazara yük getirenlerden akçe alayım, bu hakkı bana sat" der. Osman Bey anlamaz. "Bu pazara gelenlerden alacağın mı var ki, akçe alasın, ırak dur" der. "Bir kişi malını kendi kazanmışsa bana ne borcu olsun ki, bedava akçe versin" diye de ekler.

'Bac' oldu 'harç'
Fakat adam Türkiye'den neler alabileceğini bilen IMF heyeti gibidir. Osman Bey'e neden vergi alması gerektiğini uzun uzun anlatır. Yerleşim yerinin gereksinmeleri, dirlik düzeni için para gerektiği, kentte yaşamanın göçebe yaşam gibi olmadığını dinleyen Osman Bey sonunda ikna olur. "Pazara getirdiği yükü satanlar 2 akçe versin, satmayanlar hiç akçe vermesin" diye son sözünü söyler. Böylece Osmanlı'nın ilk vergisi de konulmuş olur. Osman Bey'in bu sözleri de Osmanlı'nın ilk vergi yasası olmuştur.
Vergi bir yerde yaşayan insanların, yaşadıkları yerde dirlik ve düzenin sağlanması, dışarıdan gelecek tehlikelere karşı önlem alınması için ödenmeye başlanmıştır. Bunları sağlayan sistemin adı da 'devlet'tir. Vergi devletin ilk şeklinin oluştuğu zamandan beri vardır. Biz de Osmanlı devlet haline gelirken, vergisi de ortaya çıkmıştır.
Şu anda yürürlükte olan Belediye Gelirleri Kanunu'nun 52'nci maddesinin a bendi şöyle: "Pazar veya panayır kurulan yerlerin, meydanların, mezat yerlerinin her türlü mal ve hayvan satıcıları tarafından işgali." Bu sayılanlar harca tabi. 'Bac' isim değiştirdi, oldu 'harç'. En eski vergimiz olan bu harcın tarifesi de yere ve satılan mala göre değişiyor.

(Kaynak: Takvim Gazetesi | 20.11.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.