1 Milyon Kadın 1 Nisan’ı Bekliyor / Sadettin Orhan

 Türkiye’de 1 milyondan fazla kadın, ev hizmetlerinde (yemek, temizlik, çocuk, hasta, yaşlı bakımı vb.) çalışıyor. Tam rakamı bilemiyoruz zira bunların tamamına yakını kayıt dışı yani sigortasız çalıştırılıyor. Ev hizmetlerinde çalışanlar sadece ülkemizin değil, dünyanın da sorunu. Nitekim 2011 yılında Uluslararası Çalışma Örgütü 189 sayılı Ev İşçileri İçin İnsana Yakışır İş sözleşmesini kabul etti. Türkiye’nin henüz onaylamadığı bu sözleşme, ev hizmetlerinde çalışanlar için sosyal güvenlik, sendikal haklar, sağlık ve iş güvenliği açısından asgari şartları düzenliyor.
 
Torba Kanun ne getirdi?
 
Türkiye olarak ev hizmetlerinde çalışanlar için en son düzenlemeyi geçtiğimiz yıl Torba Kanun’la (6552) yaptık. 1 Nisan 2015’te yani önümüzdeki aybaşı yürürlüğe girecek bu düzenlemeye göre;

• Aynı kişi yanında ay içerisinde 10 gün ve daha fazla çalışanlar, ev sahipleri tarafından sigortalı yapılacak ve SGK’ya bildirilecek.

• Aynı kişi yanında ay içerisinde 10 günden az çalışanlar SGK’ya bildirilmeyecek. Bu çalışanlar kendileri isterse SGK’ya prim ödeyecekler.

Bu düzenlemenin hangi mantıkla yapıldığını anlamak gerçekten zor. Mesela neden 10 gün sınırı var? Ayrıca ev hizmetlerinde 10 günden az çalışan kişi kendisi SGK’ya nasıl prim ödeyecek? Bunun bir mantığı var mı? Örneğin ayda 5-6 gün temizliğe giden bir bayan, gidip SGK’ya prim ödeyebilir mi? Otobüs parasından aldığı ekmeğin sayısına kadar her şeyi hesap ederek yaşayan bu insanlar, bir de sigorta primini nasıl ödeyecek? Taze sıkılmış portakal suyunu yudumlarken bu mevzuatı yazan bürokrat arkadaş, acaba bu insanların yaşam koşullarını gördü mü?
 
1 Nisan’da ne olacak?
 
Ne olacağını az çok tahmin edebiliyoruz. Bir kere evine haftada 3-4 gün ve ayda 10-12 gün hizmetli alan ev sahipleri, bu süreyi 10 günün altında tutmaya başlayacak. Böylece sosyal güvenlik açısından hiçbir yükümlülükleri olmayacak. Daha uzun süre hizmet almak zorunda olanlarsa, birden fazla kişi çalıştırmaya başlayacak ve yine sigorta priminden kurtulmuş olacak. Zira bir kişiyi evinizde 18 gün çalıştırmışsanız sigorta yapmak zorundasınız fakat iki ayrı kişiyi 9’ar gün çalıştırmışsanız bir kuruş prim ödemeniz gerekmiyor. Dolayısıyla üzerinde fazla düşünülmeden yapılan bu düzenleme, ‘piyasa’ tarafından anlamsızlaştırılmış olacak.
 
Çözüm nedir?
 
Çözüm, öncelikle Türkiye’nin 189 sayılı Ev İşçileri İçin İnsana Yakışır İş sözleşmesini ve buna ilave olarak alınan 201 sayılı tavsiye kararını onaylamasıdır. Akabinde iş ve sosyal güvenlik mevzuatında değişiklik yapılarak, ev hizmetlerinde 10 gün sınırı aramaksızın herkesin zorunlu sigorta kapsamına alınmasıdır. Fakat ev sahiplerini bürokratik süreçlere boğmadan, kimi ülkelerde uygulanan kupon veya çek sistemiyle prim ödenmesi sağlanabilir. Ayrıca İŞKUR üzerinden temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimi alanların, 6 ay veya 1 yıl primleri devlet tarafından karşılanabilir. Böylece hem bu kapsamda çalışanlar kayıt altına alınmış hem de temel sağlık ve güvenlik bilinci kazandırılmış olur.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 06.03.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.