'Gözaltı Süresi Uzadı' Diye İşten Çıkartılanlar İşsizlik Maaşını Alabilir / Okan Güray Bülbül

 İşveren, çalışanını ‘gözaltına alındı’ ya da ‘tutuklandı’ diye işten çıkaramaz. Fakat kıdemi üç yılı geçen kişiyi tutukluluk süresi 8 haftayı geçmişse işveren işten çıkarabilir. Bu durumdaki çalışan da işsizlik maaşı alabilir.

İşsizlik sigortası işsiz kalınan dönemde işsizlerin eline para geçmesini sağlamak ve bu sayede gelir kaybını önlemek amacıyla kurulmuş bir sigorta kolu. Çalıştığı dönemde belirli bir süre işsizlik sigortasına prim ödemiş işsizler, işsiz kaldıklarında işsizlik sigortasından maaş alabiliyorlar. İşsizlik sigortasından yararlanmak için yalnızca prim ödemek yeterli olmuyor. İşten çıkartılma nedeninin de işsizlik sigortasından yararlanmayı gerektirecek nitelikte olması gerekiyor. Yani işten her çıkan veya çıkartılan işsizlik sigortasından maaş alamıyor. 

PATRONUN ÇIKARMA HAKKI

İş Kanununa göre işveren tutuklanan veya gözaltına alınan işçiyi sırf bu nedenle işten çıkartamaz. Fakat tutukluluk süresi uzarsa durum değişir. İşçinin kıdemine göre belirlenen ihbar süresini aşan tutukluluk ve gözaltı süreleri işverene işçiyi işten çıkarma hakkı verir. Buna göre; 
- İşyerindeki kıdemi 6 aydan az olan işçinin tutukluluk veya gözaltı süresi 2 haftayı, 
- Kıdemi 6 ay ila 1,5 yıl arasında olan işçinin tutukluluk veya gözaltı süresi 4 haftayı, çalışma süresi 1.5 yıl ila 3 yıl arasında olan işçinin tutukluluk veya gözaltı süresi 6 haftayı, - Kıdemi 3 yılı geçen işçinin tutukluluk veya gözaltı süresi 8 haftayı geçmişse işveren işçiyi işten çıkartabilir. 

TUTUKLULUK FESİH KODU 27 

Gözaltına alınan ve gözaltı süresi ihbar süresini aşan kişileri işten çıkartan işveren bu durumu işten ayrılış bildirgesine “27” kodu ile belirtmek durumunda. Bu şekilde işten çıkartılan kişi İŞKUR’a başvurduğunda gerekli prim ödeme şartlarını da yerine getirmiş ise işsizlik maaşı alabilir. Ancak işveren bu nedenle işten çıkarttığı bir kişi için başka bir kodla bildirim yapmış ise kişi işsizlik sigortasından yararlanamayabilir.  

İŞSİZLİK SİGORTASINI KİMLER ALAMAZ

- Deneme süreli iş sözleşmesinin feshi, 
- istifa, 
- Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle, 
- Malulen emeklilik, 
- Ölüm,
- İş kazası sonucu ölüm, 
- Kadın işçinin evlenmesi,
- Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması, 
- Sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli, 
- Mevsim bitimi ve kampanya bitimi, 
- Statü değişikliği, 
- Disiplin kurulu kararı,  
- Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık, 
- Vize süresinin bitmesi 

HAKKI OLANLAR

- Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi ,
- İşverenin sebepsiz çıkarması, 
- Askerlik, 
- İşyeri kapanması, 
- İşin sona ermesi, 
- İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih, 
- Patronun ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı, 
- Tutukluluk nedeniyle fesih, 
- Sağlık nedeni ile fesih, 
- Borçlar, Sendikalar, Grev ve Lokavt Kanunları kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih, 
- Özelleştirme nedeni ile fesih,  
- İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih

10 GÜN İÇİNDE DÜZELTME

Tutukluluk kodunu yanlış bildiren İşveren, SGK’ya gönderdiği işten ayrılış bildirgesinde 10 gün içinde düzeltme yapabilir. Örneğin tutukluluk süresi uzadı diye işçisini işten çıkartan işveren işten ayrılış bildirgesine girmesi gereken işten çıkış kodunu “27” yerine “26” olarak girerse işçi işsizlik sigortasından yararlanamaz. Bu yanlışlık ancak işten ayrılış bildirgesindeki hatanın düzeltilmesi ile aşılabilir. Bu nedenle işten ayrılanların işten ayrılış bildirgesini mutlaka kontrol etmeleri gerekmektedir.

3 SORU 3 CEVAP

Yurtdışında isteğe bağlı yapılamaz
SORU: Almanya’da yaşıyorum. Üç yıl oldu. Gelmeden Türkiye’de SSK’ya 600 gün prim ödemem var. Almanya’dayken de Türkiye’de isteğe bağlı sigortamı yatırabilir miyim?  (Hüsna Kurtuluş) 
CEVAP: İsteğe bağlı prim ödemek için Türkiye’de ikamet şartı olduğundan, Almanya’da yaşarken Türkiye’de isteğe bağlı prim ödeyemezsiniz. Esasında Türkiye’de isteğe bağlı prim ödemeye de ihtiyacınız yok. Almanya’daki çalışma sürelerinizi ve çalışmadan geçen süreleri Türkiye’de borçlanarak kazanabilirsiniz. 

Sisteme giriş ödeneği keser
SORU: İşsizlik ödeneği almaktayım, isteğe bağlı sigorta yaptırırsam ödenek kesilir mi? (Şahin Avcı)
CEVAP: İşsizlik ödeneği alırken herhangi bir sosyal güvenlik sistemine girerseniz aylığınız kesilir. 

Sigorta girişi var ama prim ödemesi yoksa
SORU: Benim sigorta girişim 1989. Bildiri yapılmış ancak prim ödenmemiş ne yapmalıyım?(Korkut Soncu) 
CEVAP: İki sebep olabilir ya işvereniniz o tarihlerde var olan Aylık Sigorta Prim Bildirgesi ve 4 aylık sigorta bordrosunu verdi ama her iki belge arasında mutabakatsızlık olduğundan SSK işleme almadı. Ya da çalışma 4 aylık sigorta bordrosu verilmedi. Eğer, mutabakatsızlık varsa ilk işe giriş bildirgesi verilen SSK Sigorta Müdürlüğü'nün arşivinde değil, bordro kontrol servisinin bir köşesinde bekliyordur. Bu servisten araştırtıp sonuca gidebilirseniz. Eğer sonuç alamazsanız iki seçeneğiniz var. Ya hemen ilk işe giriş gününüz için hem SSK'yı hem de işvereninizi iş mahkemesinde dava edip bir günlük hizmet tespit davası açacaksınız. Bu dava işten ayrıldığınız yılı takip eden yılbaşından itibaren beş yıl içinde açılmalı. Ancak, yine de  Yargıtay sigortalılardan yana tavır koymuş ve bu gibi olaylarda 5 yıllık zamanaşımının geçerli olmayacağı kararını vermiştir.   

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 08.07.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.