Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN - Örtülü sermaye ve transfer fiyatlandırmasında düzeltme sorunları-1

Son yasal düzenlemelerle mükellefler vergide yeni kavramlarla karşılaştı. Bu kavramlar mükellefler yanında vergi dairelerini de yakından ilgilendiriyor. Her yeni düzenlemenin sorunsuz bir şekilde uygulamasının belli süreyi gerektirdiği bir gerçek. Yeni düzenlemelerden biri de hem gelir hem kurumlar vergisinde yer alan düzeltme.

Eski dönemde sıklıkla eleştirilen bir husus örtülü sermaye ve örtülü kazanç düzenlemelerinde çifte vergilemenin olduğuydu. Örtülü sermeye üzerinden ödenen faiz var ve bu faiz karşı firma tarafından gelir olarak beyan edilmiş. Bu faizin reddi durumunda hem faizi ödeyen hem de tahsil eden vergisini ödüyordu. Keza örtülü kazanç dağıtımında da benzer husus vardı. Bazı yargı kararlarında bu konuda hazine zararı kriteri aranıyor ise de mali idare bu yaklaşımı benimsememişti.

Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu ve 5615 sayılı kanunla değişen Gelir Vergisi Kanunu bu konuya bir çözüm olarak, örtülü sermaye ve transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı düzenlemelerinde düzeltme hükümlerini getirmiştir.

Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulanmasında, gerek borç alan gerekse borç veren nezdinde, örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılacaktır. Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, tam mükellef kurumlar nezdinde yapılacak düzeltmede örtülü sermayeye ilişkin kur farklarını da kapsayacak şekilde, taraf olan mükellefler nezdinde düzeltilecektir.

Aynı şekilde transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü dağıtılan kazanç da benzer şartlarla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılmaktadır. Burada da işlemlere taraf olan mükellefler nezdinde düzeltme yapılacaktır. Bu düzeltmenin yapılması için örtülü kazanç dağıtan veya örtülü sermaye kullanan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şarttır. Düzeltmeye konu tutar kesinleşen ve ödenen tutar olacaktır.

Yani, mükellef uzlaşma talep etmiş ise uzlaşıp ödediği tutar düzeltmeye konu olacaktır. Dava yoluna başvurmuş ise nihai karara göre ödenen verginin düzeltmeye konu edilmesi gerekir. Çünkü inceleme sonucunda tarhı istenen vergi ile ödenen vergi tutarları gerek uzlaşma, gerekse dava sonucuna göre değişebilecektir.

Bu açıklamalar tek tenkit konusu olduğu durum için uygulanabilir. Yani incelenen mükellefin hesaplarına sadece örtülü sermaye veya transfer fiyatlandırması konularında eleştiri getirilmiş ve cezalı vergi tarhiyatı talep edilmiş ise bu düzeltme işlemleri rahatlıkla yapılabilir. Şüphesiz, uzlaşma veya dava sonucuna göre düzeltilen verginin kaynağı bellidir.

Diğer taraftan mükellefin örtülü sermaye üzerinden faiz ödemesi yanında, faturasız satış, yanlış değerleme, fazla gider kaydı vs gibi hususlar da defterlerinde mevcut ise birden fazla eleştiri konusu ortaya çıkacaktır. Sonuçta ise her bir fiilin matrahta meydana getirdiği eksiklik toplanacak ve tek bir tutar üzerinden cezalı vergi tarhiyatı talep edilecektir. Bu durumda tarhı talep edilen vergi aynen kesinleşir ve ödenirse düzeltme için sorun olmayacaktır. Örtülü sermaye üzerinden ödenen faiz miktarı düzeltmeye konu edilecektir. Ancak uzlaşma sonucunda vergide indirim yapıldığında düzeltilecek tutar nasıl hesaplanacaktır?

Gelir vergisinde transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı yanında vergi kaybına yol açan başka eleştiriler olduğu takdirde düzeltilecek vergi nasıl hesaplanacaktır? Artan oranlı tarifede gelir dilimleri farklı oranlara tabidir. Mükellef, en üst gelir diliminde değil ise düzeltilecek vergi tutarı hangi oran üzerinden hesaplanacaktır? Daha açık ifade ile düzeltme hangi gelir dilimi üzerinde yapılacaktır?

Tüm açıklamalar tek eleştiri konusu dikkate alınarak yapılmış olduğu için bu soruların cevabı henüz bulunmamaktadır. Çözüm olarak kesinleşen tutarlara göre oranlama yapılabilir. İlgili dönemlerde incelemelerin başlaması ile birlikte bu ve bunun gibi sorunlarla karşılaşılması muhtemel olduğundan, aydınlığa kavuşturulması gerektiğini düşünüyoruz. Düzeltme hükümlerindeki başka bir tereddütü ise gelecek yazımıza bırakıyoruz.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 18.07.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.