İbrahim IŞIKLI - Yurtdışı borçlanmasında neler değişti?

18 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarının yurtdışında geçen ve belgelendirilen çalışma süreleri, bu çalışma süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ve yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerinin ilgili sosyal güvenlik kuruluşlarına prim, kesenek ve karşılık ödenmemiş olması ve istekleri halinde sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi 3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun'a göre yapılmaktadır.

Yurtdışı borçlanması uygulamasına ilişkin "Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik"te önemli değişiklikler yapılmış olup, 6 Temmuz 2007 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

İsteyen yatırdığı parayı geri alabilecek

Daha önce yurtdışı borçlanması yapanlara yatırdıkları borçlanma tutarları iade edilmiyordu.

Yapılan değişiklikle yurtdışı borçlanması yaparak, borcun bir kısmını veya tamamını ödeyen sigortalılardan veya ölümleri halinde hak sahiplerinden, aylık bağlanması için talepte bulunmayanlar ile aylık bağlanması talebinde bulunup da aylığa hak kazanamayanlar, bu borçlanmadan vazgeçtikleri takdirde, ödedikleri meblağın ödeme tarihlerindeki Yeni Türk Lirası tutarları talepleri üzerine kendilerine, hak sahiplerine veya mirasçılarına iade edilir ve borçlanmaları iptal edilebilecektir.

Kesin dönüş kavramı yeniden açıklandı

Yönetmelikte yapılan değişiklikle 3201 sayılı kanuna göre değerlendirilen sürelerin tahsiste dikkate alınabilmesi için;

a) Yurda kesin dönülmüş olması,

b) Tahakkuk ettirilen döviz borcunun tamamının ödenmiş olması,

c) Borcun ödenmesinden sonra yazılı talepte bulunulması,

şartları getirilmiştir. Yurtdışı borçlanması yapabilmek için yurda kesin dönüş şartı aranmazken, emekli aylığı bağlanabilmesi için kesin dönüş şartı aranmaktadır. "Yurda kesin dönüşten; aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmasının sona ermesi, çalışmaya bağlı sosyal sigorta ödenekleri olan işsizlik ve hastalık ödeneği ile ikamete bağlı sosyal yardım almaması anlaşılır" denilmek suretiyle Türkiye'den yurtdışı borçlanmasına istinaden emekli aylığı alabilmeleri için, yurtdışında çalışmaya son vermeleri, işsizlik yardımı ve her ne adla olursa olsun ikamete dayalı sosyal yardım almamaları gerektiği hükme bağlanmıştır.

Yurtdışı hizmet borçlanmasında güncel belge istenecek

Yönetmelik hükmüne göre tahsis talebinde bulunanlardan; şekli ve içeriği sosyal güvenlik kurumunca (SGK) belirlenecek beyan ve taahhüt belgesi istenecek. Bununla birlikte, çalıştığı işyerinden ayrıldığını ve işsizlik ve hastalık sosyal sigorta ödeneklerini almadığını gösterir güncel tarihli hizmet belgesi getirmesi talep edilecek.

Yurtdışında yalnızca ev kadını olarak bulunduğu süreleri borçlanmış olanların tahsis taleplerinde ise şekli ve içeriği kurumca belirlenecek beyan ve taahhüt belgesi alınacak.

Yukarıdaki şartları yerine getirenlerden aylığa hak kazananların aylıkları yazılı talepte bulundukları tarihi takip eden aybaşından başlar.

Kısmi borçlanma yapılabilecek

3201 sayılı kanuna göre borçlanma için başvuruda bulunanlar, yurtdışında geçen sürelerinin tamamını veya istediği kadarını borçlanabilirler. Kısmi borçlanma yapmak isteyenler, borçlanacakları süreleri gün, ay ve yıl olarak belirtmek zorundadır.

Yıllık kontrol yapılacak

Borçlandıkları hizmetleri dikkate alınarak kendilerine aylık tahsisi yapılan kişiler ile ev kadınlarından her takvim yılı içerisinde 6 aydan daha uzun süre yurtdışında bulunmuş olanlar, yurtdışında çalışmadıklarını ve işsizlik ile hastalık sosyal sigorta ödenekleri almadıklarını gösterir güncel tarihli hizmet belgelerini sosyal güvenlik kuruluşuna vermek zorundadır.

Aylık tahsisi yapılan kişilerden her takvim yılı içerisinde 6 aydan daha uzun süre yurtdışında bulundukları halde güncel tarihli hizmet belgelerini her takvim yılı sonuna kadar sosyal güvenlik kuruluşuna elden veya posta yoluyla gönderilmediği ya da sosyal güvenlik kuruluşlarınca oluşturulacak elektronik ortamda verilmediği tespit edilenlerin aylıkları söz konusu belgenin intikaline kadar durdurulur.

Yıl içinde aylık tahsisi yapılanların yoklama işlemleri takip eden yıldan itibaren başlatılır.

Sosyal güvenlik kuruluşlarınca gerekli görülen zaman ve hallerde aylık alanların aylık alma şartlarının devam edip etmediği konusunda re'sen araştırma yapılabilir.

Aylık alma şartlarını yitirdikleri tespit edilenlere yersiz olarak yapılan ödemeler ilgili hükümlere göre tahsil edilir.

Sosyal güvenlik kuruluşları emekli aylığı bağlananların 6 aydan daha uzun süre ile yurtdışında bulunup bulunmadıklarını her takvim yılını izleyen 3 ay içinde re'sen denetler. Yapılan denetim sonunda 6 aydan fazla yurtdışında bulundukları tespit edilenlerin aylıkları söz konusu belgenin intikaline kadar durdurulur.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 18.07.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.