Maliye’nin ‘Uzlaşmaz’ Tavrı Yargıdan Dönebilir / Yusuf Keleş

 Vergi, gümrük ve SGK işlemlerinde mevzuatın ve yapılacak işlemlerin sürekli değişmesi, bu işlemlerin mükellefler üzerinde belirli bir yük oluşturması gibi sebeplerle atlanan birçok husus olduğunu herkes biliyor.

 

 

Bunu bilen kanun koyucular da ihmal ve ihlallerin bir tutulmaması, müeyyidelerin daha katlanılabilir seviyeye gelmesi ve ferd-devlet uyuşmazlıklarının uzamadan son bulması için farklı çözümler üretmişlerdir. Bu yolların başlıcaları indirim yapılması, uzlaşma müessesesi ve mahkemeye başvurulmasıdır. Özellikle incelemelerde ağır cezalar yiyen mükellefler bu cezaları, daha makul seviyeye indirerek ödemek ve ticari hayatlarını kaldığı yerden devam ettirmek isterler. Vergi dairesinde yapılacak indirimi yeterli bulmayan, mahkeme ile de uğraşmak istemeyen mükellefler genelde uzlaşma yoluna gitmeyi tercih ediyor. Böylece gümrükte malların beklemesi, vergi dairelerinde koda alınma, SGK’da cezaların katlanması gibi ihtimaller son bulmuş olur.

    Fakat kanunları uygulamakla sorumlu olan bazı görevlilerin kanun koyucunun mükelleflere verdiği bazı hakları ısrarla kullandırmak istemediğine şahit oluyoruz. Mükellefler nasıl çıkarılan vergi aflarına, uzlaşmalara başvurabiliyorsa, bu imkanları da tam manasıyla, tüm yönleriyle kullanabilmeli. Aksi takdirde sadece göstermelik haklardan bahsedilmiş olacak ki bu durum Sayın Başbakan’ın mücadelesini verdiği demokratik ülke olma iddiasını zayıflatacaktır. Geçen gün bir arkadaşım aradı. Vergi müfettişleri tarafından vergi incelemesine tabi tutulduğunu ve hakkında sahte fatura kullandığı gerekçesiyle vergi inceleme raporu tanzim edildiğini, tarhiyat öncesi uzlaşma talep ettiğini ancak idare ile uzlaşamadığını belirtti.

    Uzlaşma toplantısında, komisyonun kendisine vergi ziyaı ve özel usulsüzlük cezasının yüzde 95’ini kaldırmayı, vergi aslında da yüzde 10 indirim yapmayı teklif ettiğini söyledi. Ne önerebileceğimi sordu. Ben de kendisine konunun hassas bir konu olduğunu ifade ettim ve ‘keşke uzlaşsaydınız’ dedim. Dava açılması durumunda idarenin kendisini özel esaslara alacağını ve dava müddetince de eski adıyla ‘kod’ listesinden çıkarmayacağını, mahkeme kararıyla ‘kod’ listesinden çıksa bile kendisiyle iş yapan mükelleflerin KDV iade süreçlerinde sorun çıkartılacağını söyledim. Bu durumun da ticari ilişkilerine ve itibarına büyük zarar verebileceğini de belirttim.

    Ancak, dava açmanın tek seçenek olmadığını, hâlâ idare ile kanun ve yönetmelik gereğince uzlaşma imkânı olduğunu söyledim. Uzlaşma komisyonunun toplantı sırasında kendisine yaptığı teklifi dava açma süresinin sonuna kadar kabul edebileceğini ve hemen vergi dairesine başvurmasını söyledim. Ancak arkadaşım bana komisyonun kendisine yapmış olduğu son teklifi uzlaşmanın vaki olmadığına dair tutanağa geçirmediğini ve rapordaki tutarları son teklif diye aynen tutanağa yazdığını söyledi. Anlayacağınız uzlaşmadaki pazarlık esnasında teklif edilen rakamlar tutanağa son teklif olarak geçmemiş, inceleme raporunda önerilen vergi ve cezalar idarenin son teklifi olarak mükellefe dayatılmış.

Davada kullanılmasından korkuluyor

Komisyonlarda görev yapan kişiler benim de eski meslektaşlarım olması dolayısıyla, kendilerini arayıp durumu anlattıktan sonra, bu uygulamanın nedenini sordum. Bana, bunun Vergi Denetim Kurulu’nun genel bir uygulaması olduğunu, son teklifte indirimli rakamları yazmaları halinde mükellefin yargı aşamasında bunu güçlendirici delil olarak kullanmasından çekindiklerini söylediler.

    Kendilerine yanlış işlem yaptıklarını söyledim. Daha sonra, konuyla ilgili yüzden fazla vergi mahkemesi ve Danıştay kararını inceledim. Hiçbirinde de iddia edildiği üzere uzlaşma komisyonunun teklifinin delil olarak kullanılmadığını gördüm. Halbuki Vergi Usul Kanunu ve Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Yönetmeliği’nde uzlaşmada tarafların anlaşmaması halinde ne yapılacağı belirtilmiştir. Buna göre uzlaşmanın vaki olmadığına dair tutanağa idarenin nihai teklifinin yazılması gerekir. Mükellef dava açma süresinin sonuna kadar teklif edilen vergi ve cezayı kabul ettiğini yazılı olarak bildirirse bu takdirde uzlaşma sağlanmış sayılır. Bunun aksini düşünmek ve uygulamak göz göre göre mükellefe kanunca tanınan hakkı gasp etmektir. Uzlaşmanın manası ve fonksiyonu da zaten iki tarafın konumunu değerlendirerek pazarlık yapması ve bir noktada anlaşmasıdır. Bazı komisyonlarda 2-3 dakika ile sınırlanan uzlaşma süresinde mükellefi karar vermeye zorlamak idarenin gücünü kullanarak mükellefi mağdur etmesidir.

İndirim teklifi tutanağa geçirilmeli

Uzlaşmaya ilişkin tutanağa idarenin son teklifinin yazılması zorunluluğu hem mükellef açısından hem de idare açısından faydalıdır. Ben de uzlaşma komisyonlarında görev yaptım ve o süreçte şunu gözlemledim. Mükellef uzlaşma aşamasında, daha sonra hesaplanacak gecikme faizini öngöremiyor. Uzlaşma görüşmesinin çok kısa olması sebebiyle sağlıklı değerlendirme yapamıyor. Kendisine ihbarname tebliğ edilip nihai rakamları gördüğü zaman genellikle koşarak vergi dairesine gidiyor ve uzlaşma komisyonunun teklifini imzalayarak ihbarnameleri yeniden düzenlettiriyor. Böylece iki üç yıl mahkemelerle uğraşmamış, daha fazla ceza ödeme riskinden de kurtulmuş olurlar. Hazineye de sıcak para girmiş olur. Mahkemelerin iş yükünden kurtulması da cabası.

      Benim komisyonlarda görev yapan arkadaşlarımdan ricam, mükellefin yasal hakkını engellememeleri ve empati yapmalarıdır. Söylenenin tam aksine, yapılan bu uygulama, bilinçli mükellefler ve danışmanlar tarafından yargı aşamasında idare aleyhine delil olarak kullanılabilecektir. Ayrıca bu durumun farkına varan mükelleflerin komisyon hakkında yasaya ve yönetmeliğe aykırı bu uygulama dolayısıyla yetkili merciler nezdinde şikayetçi olabilecekleri de unutulmamalıdır.

 

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 08.10.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.