Küçük Esnafın Beyan Dönemi / İsmail Kökbulut

 Şubat ayının gelip çatmasıyla küçük esnafın Gelir Vergisi'nde beyan dönemi de başladı. 25 Şubat 2013, geliri; basit usulde ticari kazançtan ibaret olanlar için beyanname vermenin son günü.

Birçok küçük esnaf yani bakkal, manav, berber, taksici, dolmuşçu vb. basit usulde vergilendiriliyor.

Basit usul ne demek?

Ticari kazanç elde eden gerçek kişilerin vergilendirilmesinde, gerçek usul ve basit usul olmak üzere iki ayrı belirleme söz konusu. En genel ayrımı ile; gerçek usulde ticari kazancın tespitinde defter tutmak zorunluyken, basit usule tabi Gelir Vergisi mükelleflerinin defter tutmaları zorunlu değil. Gerek faaliyetleri gerekse elde ettikleri hasılatı belirlenen sınırın altında kalan küçük esnafın vergilendirilmesi basit usule göre yapılıyor.

Basit usule tabi olmanın şartları neler?

Basit usul, vergisel ödev ve yükümlülükler yönünden kolaylaştırılmış bir vergilendirme rejimi olduğundan, bu usulde vergilemeye tabi olmak için bazı şartları taşımak gerekiyor.

Her şeyden önce, basit usule tabi olmak isteyen gerçek kişi Gelir Vergisi mükellefinin kendi işinde bilfiil çalışması veya bulunması gerekmekte. Ancak yardımcı işçi ve çırak kullanmak bu şartı bozmuyor. Diğer taraftan işyeri kirasının yıllık kira bedelinin de 2012 yılı için büyük şehir belediye sınırları içinde 5.000 TL, diğer yerlerde 3.500 TL'yi aşmaması gerekiyor.

Bu genel şartları sağlamak da doğrudan basit usule tabi olmayı gerektirmiyor. Ayrıca; satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların yıllık alımları tutarının, 2012 yılı için 70.000 TL veya yıllık satışları tutarının 105.000 TL'yi aşmaması; bu işlerden farklı türde işlerle uğraşanların bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatının ise 35.000 TL'yi aşmaması gerekmekte.

Basit usulden faydalanamayacak olanlar

Gelir Vergisi Kanunu'nun 51. maddesi ile ilgili Bakanlar Kurulu Kararlarında belirtilen bazı iş ve meslek gruplarının ise basit usulden faydalanması mümkün değil. Bunlara örnek olarak; sarraflar, ikrazatçılar, sigortacılar, taşınmaz alım satımı ile uğraşanlar, ilan ve reklam işleriyle meşgul olanlar gösterilebilir.

Basit usulde kazancın tespiti

Basit usulde ticari kazanç; bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderlerin ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farkı ifade etmekte. Ticari kazancın tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları ise dikkate alınmıyor.

Basit usulde alınan ve verilen belgelerin kayıtları mükelleflerin bağlı oldukları meslek odalarındaki bürolarda tutuluyor; ancak isteyenler kayıtlarını hiçbir yerden izin almadan kendileri de tutabiliyor ya da meslek mensubuna tutturabiliyorlar.

Diğer yandan, basit usulde tabi olanların ödeme kaydedici cihaz almaları zorunluluğu yok. Ancak istemeleri halinde alıp kullanabiliyorlar.

Beyanname üzerinden yapılabilecek indirimler

Basit usulde vergiye tabi olan mükelleflerin, yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerine ilişkin olarak; sigorta primlerini, eğitim ve sağlık harcamalarını, yaptıkları bağış ve yardımları, sakatlık indirimini, bireysel emeklilik katkı paylarını indirim konusu yapabilmeleri mümkün.

Söz konusu indirimlerin yapılabilmesi için, yıllık beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunması ve yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta (GVK md. 89) belirtilen şartları taşıması gerekmekte.

Beyanname düzenlerken dikkat edilmesi gerekenler

Gelir Vergisi beyannamesinin bir örnek olarak doldurulması gerekir. Mavi tükenmez kalem tercih edilmesi, okunaklı büyük harflerin kullanılması, beyanname üzerinde silinti, kazıntı veya karalama yapılmaması önem taşıyor.

Beyanname üzerindeki sayısal ifadelerin Romen rakamı ile yazılmaması, alfabetik karakterlerin sola (isim, adres gibi), sayısal karakterlerin ise (matrah gibi) sağa yanaşık olarak kaleme alınması gerekiyor.

Beyanname elden verilebileceği gibi postayla gönderilebilmekte. Ancak beyanname postayla gönderilecekse taahhütlü olarak gönderilmesinde büyük yarar var.

Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde (örneğin kira geliri gibi), 2012 yılı kazançlarına ilişkin yıllık beyanname 2013 yılı Mart ayının başından 25. günü akşamına kadar verilebilecek.

Vergi ne zaman ödenecek?

1-25 Şubat 2013 tarihleri arasında verilecek beyanname üzerinden hesaplanacak gelir vergisinin iki eşit taksitte ödenmesi gerekmekte. Birinci taksitin 28 Şubat 2013 tarihine kadar, ikinci taksitin ise 30 Haziran 2013 tarihine (30 Haziran pazar gününün resmi tatil olması nedeniyle 1 Temmuz 2013 pazartesi günü) kadar ödenmesi gerekiyor.

Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde ise, beyanname mart ayı içerisinde verilecek; hesaplanacak Gelir Vergisi de mart ve temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenecek.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 18.02.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.