Davranışları Nedeniyle İşten Çıkartılan İşçi Dava Açabilir Mi? / İbrahim Işıklı

 İşçinin iş sözleşmesinin geçerli nedenle feshi konusu son 10 yıldır iş hukukumuzda sıkça tartışılan konulardan birisi olmuştur. Özellikle iş güvencesinin işçi açısından koruyucu hükümleri işverenleri fesihlerde daha objektif davranmaya ve geçerli neden oluşturacak eylemleri de belgelemeye zorlamıştır.

4857 sayılı İş Kanunu'nun feshin geçerli sebebe dayandırılması başlıklı 18. maddesinde, otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az 6 aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işverenin, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorunda olduğu hükme bağlanmıştır.
İş sözleşmesinin, 4857 sayılı Yasa'ya uygun olarak işveren tarafından feshedilebilmesine olanak tanıyan diğer bir yol, işçinin davranışlarından kaynaklanan nedenlerdir.
Esasen, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25'inci maddesinde, işçinin iş sözleşmesinin feshine ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. İşçinin, 4857 sayılı Kanun'un 25/II. bendi uyarınca iş akdinin sona erdirilmesi halinde işçiye herhangi bir ihbar ve/veya kıdem tazminatı ödenmesine gerek bulunmamaktadır. İşçinin davranışına ilişkin düzenlemelerin bir kısmı 25. madde kapsamında değerlendirilebilecektir. Ancak, bazı davranışların 25'inci madde kapsamında yer almamakla birlikte iş barışını bozması, diğer işçilerin çalışma şevkini kırması ve işyerinde performans düşüklüğüne neden olması halinde iş akdi 4857 sayılı Yasa'nın iş güvencesine ilişkin 18-21'inci maddelerine uygun olarak sona erdirilebilecektir.

Yargıtay'ın bir kararında (T.C.Yargıtay 9. HD E. 2005/22235, K. 2005/32793, T. 10.10.2005) "İş Kanunu'nun 18'inci maddesinde, geçerli sebepler işçinin ve işyerinin normal işleyişini olumsuz etkileyen hallerdir. İşçinin yeterliliğinden veya davranışlarından kaynaklanan sebepler, ancak işyerinde olumsuzluklara yol açması halinde fesih için geçerli sebep olabilirler. İş ilişkisinin sürdürülmesinin işveren açısından önemli ve makul ölçüler içinde beklenemeyeceği durumlarda, feshin geçerli sebeplere dayandığı kabul edilmelidir. İşveren, davacının savunmasını yeterli bulmamış ve iş sözleşmesini fesih yoluna gitmiştir. Davalı tanıkları, davacının davranışlarından kaynaklanan nedenleri belirtmişlerdir. Somut bu maddi olgulara ve özellikle davacının yazılı savunmasına göre, işyerinde davacının yeterliliğinden veya davranışlarından kaynaklanan nedenler, işyerinde olumsuzluklara yol açmıştır. Davalı işverenin fesih işlemi geçerli nedene dayanmaktadır. Feshin geçersizliği ve işe iade isteminin reddi gerekir" denilmek suretiyle davranışlarından kaynaklanan sebepler, ancak işyerinde olumsuzluklara yol açması halinde fesih için geçerli sebep olabileceği hükme bağlanmıştır.

4857 sayılı Kanun'un 25'inci maddesinde belirtilen derhal fesih için öngörülen sebepler niteliğinde olmamakla birlikte işçinin iş sözleşmesine aykırı davranışları bulunabilir. Madde gerekçesinde bunlara örnek olarak;

. İşverene zarar vermek ya da zararın tekrarı tedirginliğini yaratmak,
. İşyerinde rahatsızlık yaratacak şekilde çalışma arkadaşlarından borç para istemek,
. Arkadaşlarını işverene karşı kışkırtmak,
. İşini uyarılara rağmen eksik, kötü veya yetersiz olarak yerine getirmek,
. İşyerinde iş akışını ve iş ortamını olumsuz etkileyecek bir biçimde diğer kişilerle ilişkilere girmek,
. İşin akışını durduracak şekilde uzun telefon görüşmeleri yapmak,
. Sık sık işe geç gelmek ve işini aksatarak işyerinde dolaşmak,
. Amirleri veya iş arkadaşları ile ciddi geçimsizlik göstermek, sıkça ve gereksiz yere tartışmaya girişmek gibi,

haller sayılmıştır. Bu sebepler de sınırlı olmayıp örnek olarak verilmiştir. Bu nedenle aşağıda yer alan hususlar da işverene, işçinin davranışlarından kaynaklanan nedenlerle iş akdini sona erdirme olanağı vermektedir. Bunlar;

a) Yapılan uyarılara rağmen, işyerinde iş arkadaşlarını rahatsız edecek şekilde çalışması veya üretimi/iş akışını olumsuz etkilemesi,
b) İşverenin iş yaptığı kişi veya kurumlardan, işvereni zor durumda bırakacak şekilde borç para istemesi veya işyerindeki konumunu kullanarak makul olmayan bir şekilde alış veriş yapması,
c) İş sözleşmesine aykırı olarak, işverenin izni olmadan başka bir işyerinde çalışması,
d) Sık sık ve gereksiz yere viziteye çıkarak iş planlamasını bozması veya üretimi aksatması ve hastalığının süresini uzatacak davranışlarda bulunması,
e) İşverenin iş ilişkisi bulunan kişi veya kurumlardan ya da hizmet işletmelerinde müşterilerden gelen şikayetler nedeniyle yapılan uyarılara rağmen bu davranışlarını düzeltmemesi,
f) görevini aksatması,

gibi nedenler sayılabilecektir. İş güvencesinin geçerli nedenle feshedilmemiş olmasının ciddi maddi yaptırımları olduğundan özellikle bu tür davranışlardan kaynaklanan nedenlerin tespitine ve geçerli neden oluşturmayacak bir durum olması halinde de fesih yoluna gidilmemesinde yarar vardır.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 31.10.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.