Dr. Veysi SEVİĞ - Bankaların mal ve hizmet satım belgeleri

Vergi Usul Yasası'nın 227'nci maddesi uyarınca, bu yasaya göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait kayıtların kanıtlanması gerekmektedir. Bu bağlamda söz konusu yasanın 229 mükerrer 242'nci maddelerinde de düzenlenmesi, alınması ve verilmesi gereken fatura, fatura yerine geçen belgeler, serbest meslek makbuzu, ücretlere ait kayıtlar ve vesikalar ile diğer belgelere ait hükümlere yer verilmiştir.

Diğer yandan, Vergi Usul Yasası hükümlerine göre tutulan ve/veya düzenlenen defter ve belgelere ek olarak, muhtelif sektörlerde faaliyet gösteren mükelleflerle ilgili diğer mevzuatta da bu mükellefler tarafından tutulması ve düzenlenmesi gereken defter veya belgelere ilişkin kurallar ile bu konuda muhtelif kamu idarelerine düzenleme yapma yetkisi tanıyan hükümler yer almaktadır.

Vergi Usul Yasası'nın mükerrer 257'nci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı Vergi Usul Yasası'na göre tutulması zorunlu defterlerle, düzenlenmesi gereken belgelere ek olarak yeni defterlerin tutulması veyahutda belgelerin düzenlenmesini ve söz konusu belgelerin içeriğini belirleme yetkisine sahip bulunmaktadır.

Bu yetkisini kullanan Maliye Bakanlığı 243 sayılı Vergi Usul Yasası Genel Tebliği ile bakanlar, sigorta şirketleri ve acenteler ile sermaye piyasası aracı kurumları ve ikrazatçılıkla uğraşanların faaliyetleri sırasında düzenleyecekleri belgelerle ilgili olarak bazı düzenlemeler yapmış bulunmaktadır. (07.09.1995 gün ve 22397 sayılı Resmi Gazete)

Buna göre bankalar, yaptıkları hizmet ve satış işlemlerine ilişkin olarak fatura yerine aşağıda açıklanan şartlara uygun olarak "dekont" düzenlemek zorundadırlar.

* Bankalar döviz alım-satım işlemleri ile menkul kıymetler borsasında aracı kurum sıfatıyla müşterileri adına yaptıkları menkul kıymet alım-satımları hariç olmak üzere, yaptıkları bütün hizmetler veya satışlar dolayısıyla lehlerine tahakkuk edecek tutarları aşağıdaki esaslara uygun olarak düzenleyecekleri dekontlarla belgelendireceklerdir.

* Dekontlar en az iki örnek olarak düzenlenecek, ikiden fazla örnek olarak düzenlendiği takdirde her birinin kaçıncı örnek olduğu belirtilecektir.

Bu bağlamda düzenlenecek dekontların aşağıdaki bilgileri içermesi gerekmektedir. (x)

- Banka (ve şube) adı, bağlı olduğu vergi dairesi ve vergi numarası,

- Müşteri adı-soyadı/unvanı-adresi, varsa vergi dairesi ve vergi numarası,

- Düzenlenme tarihi,

- Birim kodu, seri ve sıra numarası (dekontu düzenleyen her müstakil şube veya birimi tanıtmak üzere verilecek kod numarası ve dekontu düzenleyen her şube veya birim itibariyle her hesap dönemi başından itibaren (1) den başlamak üzere düzenlenme sırasına göre verilecek müteselsil sıra numarası,

- Satılan emtia veya yapılan hizmetin nevi ve tutarı,

* Fatura yerine geçmek üzere düzenlenen dekontları, fatura düzenlenmesini gerektirmeyen diğer işlemler, örneğin bankanın merkez veya şubeleri arasında cereyan eden iç işlemler veya banka lehine bir bedelin tahakkukunu gerektirmeyen muameleler için düzenlenen dekontlardan ayırmak üzere ayrı sıra numaraları kullanılacaktır.

* Seri ve sıra numaralarının matbaa baskılı olması zorunlu olmayıp, bu numaralar bilgisayar veya numaratör kullanılarak dekonta düzenlendiği sırada kaydedilecektir.

* Bankalar döviz alım-satım işlemlerini TC Merkez Bankası tarafından belirlenen esaslara uygun olarak düzenleyecekleri döviz alım belgeleri veya döviz satım belgeleri ile belgelendireceklerdir.

* Bankalar, müşterileri adına menkul kıymet borsalarında aracı kurum sıfatıyla yapılacakları alım-satımlara ilişkin olarak lehlerine tahakkuk edecek Sermaye Piyasası Kurulu'nca belirlenen esaslar ile Vergi Usul Yasası 243 sıra numaralı tebliğinin (C) bölümünde açıklanan esaslar çerçevesinde düzenleyecekleri işlem sonuç formları veya bu belgede yer alması gereken bilgileri de içeren dekontlarla belgelendireceklerdir.

Yukarıda da açıklandığı üzere bankaların özellikle mal satımlarında öngörülen koşullara uygun "dekont" düzenlemeleri gerekmektedir.

(x) Daha fazla bilgi için bakınız; Beyanname Düzenleme Kılavuzu "HUD" Yayınları, 2006/Sf: 781-782)

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 31.01.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.