MAKALELER
Dr. Veysi SEVİĞ
Marmara Üniversitesi



HANGİ İŞLEMLER BSMV'YE TABİDİR?


Gider Vergileri Kanunu'nun yürürlükte bulunan ikinci kısmının birinci bölümü "Banka ve sigorta muameleleri vergisi" ile ilgili düzenlemeleri içermektedir.

Söz konusu yasanın 28'inci maddesi gereği olarak banka ve sigorta şirketlerinin Finansal Kiralama Kanunu'na göre yapmakta oldukları işler hariç olmak üzere, her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün işlemler dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi tutulmaktadır.

Bankerlerin yapmış oldukları banka muamele ve hizmetleri dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar da banka muameleleri vergisine tabidir. Bu bağlamda kendileri veya başkaları hesabına menkul kıymet alıp satmayı, alım-satım tavassut etmeyi veya alıp sattıkları menkul kıymet karşılığı borçları ödemeyi taahhüt etmeyi meslek haline getirenlerin bu faaliyetleri dolayısıyla lehlerine kalan paralar ile mevduat faizi vermek veya sair adlarla faiz ve benzeri menfaatler sağlamak üzere devamlı olarak para toplama işiyle uğraşanların topladıkları paralara sağladıkları gelir ve menfaatler üzerinden komisyon, ücret, hizmet karşılığı gibi adlarla alınan paralar da söz konusu verginin kapsamına girmektedir.

Diğer yandan yasal düzenlemeler çerçevesinde ikraz yani borç para verme işleriyle uğraşanlarla yukarıda belirtilen iş ve hizmetlerden herhangi birini devamlı olarak yapanlar banker olarak kabul edilmekte olup, bu işlerle uğraşanların lehlerine kalan paralar da söz konusu verginin kapsamındadır. Ancak herhangi bir kişinin sadece altın alım ve satımı ile uğraşması halinde bu kişinin banker sayılması söz konusu olamaz. Bir kişinin banker sayılabilmesi için özellikle kredilendirme işlemi yapması yani borç para vermesi ve bu işi meslek haline dönüştürmesi gerekmektedir.

Banka ve sigorta muameleleri vergisinin yasal oranı yüzde 15'dir. Ancak söz konusu yasanın 33'üncü maddesinin son fıkrası hükmü gereği olarak Bakanlar Kurulu, vergi oranını bankalar arası mevduat muameleleri, bankalar ile Sermaye Piyasası Kanunu'na göre kurulan aracı kurumlar arasındaki borsa para piyasası muameleleri ve diğer banka ve sigorta muameleleri için ayrı ayrı veya birlikte yüzde 1'e, bankalar arası kambiyo muamelelerinde ise sıfıra kadar indirmeye ve belirlenen oranları aşamayacak şekilde yeniden tespit etmeye yetkilidir.

Halen uygulanmakta olan banka ve sigorta muameleleri vergisi oranları aşağıda belirtilmiştir.

. Bankalararası mevduat muameleleri sonucu lehe kalan paralar üzerinden yüzde 1,

. Bankalar ile Sermaye Piyasası Kanunu'na göre kurulan aracı kurumlar arasındaki borsa para piyasası muameleleri sonucu lehe alınan paralar üzerinden yüzde 1,

. Devlet tahvili ve Hazine bonoları ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresi'nce çıkarılan menkul kıymetlerin geri alım ve satım taahhüdü ile iktisap veya elden çıkarılması karşılığında lehe alınan paralar üzerinden yüzde 1,

. Devlet tahvili ve Hazine bonoları ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresi'nce çıkarılan menkul kıymetlerin vadesi beklenmeksizin satışı nedeniyle lehe alınan paralar üzerinden yüzde 1,

. Kambiyo muamelelerinde satış tutarı üzerinden binde 1,

. Bankalar arası kambiyo satış muamelelerinde satış tutarı üzerinden 01.08.2002 tarihinden itibaren binde sıfır,

. Diğer banka ve sigorta muamelelerinde lehe alınan paralar üzerinden yüzde 5'dir.

Yasal düzenleme gereği olarak kambiyo işlemlerinde verginin oranı binde bir olarak belirlenmiştir.

Banka ve sigorta muameleleri vergisini banka ve bankerlerle sigorta şirketleri öder. Bir başka anlatımla söz konusu verginin mükellefi vergiye tabi işlemi gerçekleştirenlerdir.

Söz konusu verginin matrahından gider ve vergi adı altında herhangi bir indirim yapılamaz. Yasal düzenleme gereği alınan banka ve sigorta muameleleri vergisi matraha dahil edilemez.

Banka ve sigorta muamelesi vergisi mükellefi olanlar herhangi bir vergi döneminde, vergiye tabi muameleleri bulunması dahi, bu durumu beyanname verme süresi içersinde, vergi beyannamesi ile bildirmek zorundadırlar.

Yasal düzenleme gereği her mükellef, bir ay içindeki vergiye tabi işlemlerini bir beyanname ile ertesi ayın 15'inci günü akşamına kadar muamelenin yapıldığı yer vergi dairesine bildirmek zorundadır.

Kaynak: Dünya (08.06.2005)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.


GÜNDEM